Цагаан цаасны үлгэр

Цагаан цаас, энэ бол цэвэрлэгдэж, хоосорсон эгэл ард түмэнийг хэлнэ.
Mao huuchnii Kunziin soyol, shine communist itgel unelshliin ali aliniig ni ustgasan bogood ingesneeree Hyatadiin ediin zasgiin hogjil tsetsegleltiin saad totgoriig arilgasan yum. Hyatadiin yum medehgui tariachidiig ‘hooson tsagaan tsaas’ gej uzej, tuun deer communist divaajingiin saihan zurguudiig zurna gej naidaj moroodoj baisan yum. Iinhuu tereer uneheer hooson tsagaan tsaas ovluulen uldeej, tuun deer ni Den Syaopin zah zeeliin ediin zasgiin buteen baiguulaltiin zurgiig shugam neg bureer ni tun bolgoomjtoi zurjee.(Kohrad Seitz China,Eine Weltmacht kehrt zurьck 2006)
(Hyatad, Delhiin ezent guren ergen irj baina)

Timee ard tumen bol tsagaan tsaas, tor zasgiin gazar bol terhuu tsagaan tsaasan deer bichih, saraachih ehiig olj avsan aztai bogood bas azguichuud yum. Onoogiin manai mongoliin uls, tor maani mash emh zambaraagui, eree tseergui baigaa ni terhuu bichigchid maani bichij chadahgui baigaad bus harin deerhi hooson tsagaan tsaas ni ali deer yanz yanzaar saraachigdsan baigaad orshih yum. Negend ulaan, har, hohoor saraachsan tsaasan deer dahiad ulaan, har, hohoor saaachih gej ulairan zutegeh uls torchid, bas ch ugui yamar ongoor bichih ve gedeg deeree hurtel oir, hoorondoo margaldan buhimdatsgaana. Iimerhuu baidlaar bol American Dream gegchiig bii bolgohiin tuld hicheen hugatsaa shaardahiig helj medehgui.
Hooson, tsagaan tsaasnii ulgert gol dur bolchih uls oron mash olon baina. Tuunii dotor eduugee delhiig terguulegch USA, tuunchlen terguulehiig bainga moroodogch Japan, urgeljid delhiin tovd baisan China geed l olon olon jishee baina.
Anh amerik tiv neegdej tend delhiin ontsog bulan burees ondor nam, orgon buduun geed l oor hoorondoo adilgui humuus tsuglan neg ulsiig bii bolgoson. Ted oor hoorondoo oor bolovch neg zuileer ijil baiv. Ter bol erh choloo, elbeg delbeg amidral baiv. Tuundee ch ted nar negen hooson tsagaan tsaas bolj chadaj, bichih uureg huleesen humuus buyu tor zasgiin togtoltsoo ni ch urid hojid baigaagui shine bailaa.
Huuhed baihad World War II iin uil yavdliig haruulsan kinon deer banzai, banzai gej orilongoo Amerikiin usan ongotsiig morgon uheh yaponii tsereg ersiig uzej bilee. Uneheer baatarlag, gevch terhuu humuus yunii toloo tiim baatarlag baiv gedeg asuult garch irne. Gehdee ene bol hayalbar bogood yerdoo l yapon uls ni ter uyed oorsdoo dotoodiin heregtseegee hangaj ul diileh bolson bogood dutagdsan ereltee busad ulsaas deeremden oloh gesen engiin shaltgaan yum. Getel terhuu baatarlag yapon maani daind yalagdaj, dutagdaj gachigdsanaa deeremdej avah chadalgui bolov. Harin ene udaad ted nart dutagdhaargui ih neg zuil baisan ni, tednii uls ornoo sergeen bosgoy gesen setgel zurh baisan yum. Tiim ch uchir negden niilj chadsan bogood daind yalagdaj shine zasag zahirgaa, shine niigemiin togtoltsoo togtsonoor deerh hooson, tsagaan tsaas bolon huvirch bas negen tsagaan tsaasnii jishee ulger boloh ni teree.
End bas negen jihsee bol, jinhene tsagaan tsaas boloh processiig mah biyeree amsan garch irsen Hyatad uls yum. Augaa Maogiin huchind shuu dee. Terteeh 4000 jiliin omnoos bichigden irsen tsaasan deer ongorogch 20-p zuunii ehend kommunism, kapitalism geed l olon olon ursgal oorsdiin ongoo uldeesen. Ene bugdiin etsest !949 ond ene udaa bichih erhiig olj avsan ni Maogaar udirduulsan Hyatadiin Kommunist Nam bailaa. Mao ni 3 udaagiin shat daraalsan ajilaar hyatadiin ard tumniig kunziin gun ursgal bolon, terhuu uyed gazar avaad baisan ornii ih soyol zergeees angijruulj, jinhene hyatad maygiin kommunismiig baiguulahiig zoriloo.Sotsialist huvisgal, Ih Usrelt, Soyoliin Huvisgal gesen 3 udaagiin ih zalhaan teerluuleltiin mayagtai companit ajiluud ni unen heregtee hyatadiin ard tumnii tolgoi tarihiig buren tseverlesen baina. Enehuu companit ajiluudiin dotor delhiid tsuutai ni Augaa ih Soyoliin Huvisgal yum. Huvisgalaas uuden seheetenuudiig uzen yadaj hooj mordoh bolson bogood seheeten emch nariig hurtel barin horij tseerluulsinii undsen deer hodoo nutgiin emnelegt ovchtonguud barag ooroo oortoo mes zasal hiih shahaj baiv. Ene bol Maogiin uyed suuld ni tereer ooroo “deer on jiluud ni zagasiig ni barih geed tsoormiig ni shirgeev gegch bolson” gej dugenej baijee. Gevch Mao ni zazlgamjlagch nartaa hooson, tsagaan tsaasiig huleelgen ogson ni tuunii nor ih hodolmoriin ur shi baiv. Terhuu ur shimiig ni zov zohistoi ashiglaj chadsanii ur dun deer Hyatad ni butsah erhgui ih hogjiliin zamd negent orson yum.
Etsest ni mongoliin ard tumen maani yaj hogjiliin zamaa olbol zohistoi ve? Amerikuud shig iish tiishee nuuhuu? Esvel hyatad shig darluulah uu? Hetsuu l asuult yum da.

mc